śnieg, 0Śląskie samorządy otrzymały w kwietniu o 254 mln zł mniej z podatku PIT / 2020-06-05
O ile w kwietniu 2019 r. wszystkie samorządy lokalne województwa śląskiego otrzymały z tytułu udziału w podatku PIT 624 mln zł, w kwietniu 2020 r. było to 370 mln zł – wynika z danych zebranych przez Śląski Związek Gmin i Powiatów. To oznacza spadek na poziomie około 40 proc. Jak ocenił przewodniczący ŚZGiP, prezydent Rybnika Piotr Kuczera, informacje o spadku wpływów z PIT, w połączeniu z innymi czynnikami (jak znaczny wzrost obciążeń samorządów w ostatnich latach czy rosnąca luka edukacyjna) można podsumować w jednym haśle: „gorszy standard życia w naszych miejscowościach z powodu problemów finansowych naszych gmin”.
Śląski Związek Gmin i Powiatów (ŚZGiP) jest największą regionalną organizacją samorządową w Polsce. Zrzesza 140 jednostek samorządu z woj. śląskiego, w tym wszystkie miasta na prawach powiatu. Od początku epidemii zbiera dane i zabiega o wsparcie dla sektora samorządowego w czasie epidemii, współpracując też z innymi organizacjami samorządowymi. W czwartek ŚZGiP zorganizował konferencję prasową on-line na temat kryzysu finansów w samorządzie lokalnym. Związek przeprowadził ankietę nt. spadku wpływów z PIT, w której wzięły udział 184 samorządy lokalne – wszystkie gminy i powiaty z terenu woj. śląskiego.
W skali większości ankietowanych jednostek w świetle tych wstępnych danych spadek wpływu z PIT jest bardzo znaczący – średnia różnica w dochodach z tego tytułu między kwietniem 2019 r., a kwietniem 2020 r., to ok. 40 proc., zarówno w gminach, jak i powiatach. Są jednostki w naszym województwie, gdzie ten spadek sięga ok. 50 proc. Ostateczną skalę ubytku samorządy poznają na początku lipca – w oparciu o dane za pierwsze półrocze. Takie ubytki nie były zakładane przy planowaniu budżetów na 2020 r., a samorządy lokalne – w odróżnieniu od budżetu państwa – nie mają możliwości zrekompensowania tych utraconych środków z innych źródeł.
Coraz dotkliwsza dla samorządów jest też luka oświatowa, czyli pokrywana przez samorządy różnica między subwencją oświatową, a faktycznymi wydatkami na oświatę: w 2015 r. wynosiła ona łącznie w regionie śląskim ponad 750 mln zł, w ub. roku przekroczyła blisko 1 mld zł. Jednocześnie samorządy są zobowiązane do wypłacenia nauczycielom podwyżek od września tego roku.
Fot. PAP/D.Delmanowicz
Podsumowując te dane przewodniczący ŚZGiP Piotr Kuczera akcentował, że sprawa siły finansów samorządów przekuwa się bezpośrednio na jakość życia mieszkańców. Ocenił, że spadek wpływów z udziału w PIT może stać się „potężnym problemem” już w drugiej połowie br.
„To oznacza dla naszych gmin i powiatów potężne ryzyko stagnacji inwestycyjnej na rynku, podczas gdy samorząd jest potężnym inwestorem i bardzo byśmy nie chcieli, aby ta stagnacja zaistniała. Mówiąc wprost: będzie mniej dróg, mniej kanalizacji, mniej ważnych dla mieszkańców inwestycji. Drugi element to bieżące funkcjonowanie (…), jakby to zebrać w jeden koszyk - standard życia w naszych miejscowościach może się obniżyć” - przestrzegł Kuczera.
Sprawna samorządność opiera się m.in. na dobrych finansach gminy, na silnym budżecie gminy. Dzisiaj mówimy wprost: te finanse samorządu są zagrożone i domagają się wsparcia, szczególnie w okresie covidowskim. To samorządy są najbliżej mieszkańców i chciałyby utrzymać standard inwestycji, bo to pobudzi gospodarkę i spowoduje, że wyjście z epidemii będzie łatwiejsze, a także chciałyby utrzymać standard funkcjonowania naszych miast” - skonkludował Kuczera.