Rozwój samorządu a polityka finansowa / 2021-01-04
Okres świąteczno-noworoczny to z jednej strony czas podsumowań, z drugiej – planów do zrealizowania.
Czym jest Gmina?
Gmina jako podstawowa jednostka samorządu terytorialnego (jst) odpowiada za wszystkie sprawy o zasięgu lokalnym, które – zgodnie z założeniami ustawy o samorządzie gminnym – mogą się przysłużyć „zaspokojeniu zbiorowych potrzeb wspólnoty”.
Rozwój Gminy to długookresowy proces zmian – jego kluczowym elementem jest prowadzenie odpowiedniej polityki finansowej. Czyli mądrego określenia celów, a później skutecznej realizacji tych celów.
O zrealizowanych w 2020 roku planach i inwestycjach pisaliśmy w ostatnim artykule http://www.mstow.pl/art/4123,inwestycje-w-gminie-mstow-2020
To był bez wątpienia kolejny dobry rok dla Gminy Mstów – przemawiają za tym konkretne inwestycje i cyfry. Zaplanowane rok temu cele zostały zrealizowane. Oznacza to, że władze gminne prawidłowo oceniły możliwości finansowe i rozwojowe samorządu.
Skąd się biorą w Gminie pieniądze?
Mało kto na co dzień zastanawia się, skąd w gminie biorą się pieniądze. Wiele osób myśli, że jest to „studnia bez dna” . Prawda jest jednak troszkę inna.
Jak w większości domowych budżetów, tak i w Gminie Mstów – potrzeb jest więcej niż pieniędzy. Stąd każdego roku wybiera się do realizacji najpierw te najważniejsze zadania (tak też było przy projektowaniu Budżetu Gminy na 2021 rok, ale o tym szczegółowo w odrębnym artykule).
Sztuką jest dokonanie mądrego wyboru, bo - na przykład - dla kogoś wykonanie krótkiego odcinka wodociągu jest ważniejsze niż np. oświetlenie całej ulicy w innej miejscowości. I co wybrać? Takich przykładów jest więcej i zawsze ktoś może być niezadowolony z podjętych przez władze gminne decyzji.
I jak tu wszystkim dogodzić ?
Zadania obowiązkowe i ograniczenia
Trzeba też pamiętać, że Gmina musi w pierwszej kolejności przewidzieć środki na zadania obowiązkowe (np. prowadzenie sieci szkół), a dopiero w drugiej kolejności na różne inne cele, w tym inwestycyjne. Istnieje ponadto wiele ograniczeń – wynikających z przepisów centralnych, państwowych - które muszą być uwzględnione przy planowaniu polityki dochodowej, jak i wydatkowej samorządu.
Tym bardziej istotne jest, aby lokalne władze mądrze wydatkowały środki, zwiększając potencjał rozwojowy samorządu.
A co z zadłużeniem?
Wójt Tomasz Gęsiarz, rozpoczynając pracę w listopadzie 2014r., zastał Gminę Mstów z zadłużeniem ponad 14 milionów złotych (14.349.677,58 zł). Obecna wysokość zobowiązań z tytułu kredytów i pożyczek to kwota ok. 5 milionów złotych (5.320.000,00, stan na 31.12.2020).
Co to oznacza? Że ponad 60% zadłużenia w ciągu 6 lat zostało spłacone (w kwocie 9.029.677,58 zł), a jednocześnie każdego roku wykonano wiele ważnych dla mieszkańców inwestycji.
W 2021r. planuje się spłacić kolejne zobowiązania finansowe zaciągnięte w latach ubiegłych – w kwocie 1.668.888,00 zł.
Na realizację dużego zadania rozbudowy oczyszczalni ścieków w Jaskrowie (ponad 10 milionów złotych) nie jest wykluczone skorzystanie z dotacji lub pożyczki z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach - w dużej części później umarzalnej, z przeznaczeniem na kolejne inwestycje ekologiczne. A tych w naszej gminie nigdy nie będzie brakować.
Rozwój gminy a inwestycje
Gmina ma stabilną sytuację finansową oraz odpowiedni potencjał rozwojowy. Realizowane w ostatnich latach inwestycje i działania zwiększają siłę finansową samorządu. Jak to rozumieć? Chodzi na przykład o inwestycje, które obniżają koszty świadczenia usług (np. oświetlenie energooszczędne w całej gminie, termomodernizacje budynków użyteczności publicznej: szkoły, remizy).
Realizując kolejne projekty (w tym unijne) Gmina Mstów może śmiało sięgać po zewnętrzne instrumenty finansowe, gdyż ma stosowny potencjał do ich obsługi. Bo mądre zarządzanie finansami nie polega na „trzymaniu pieniędzy w skarpecie”, ale na rozsądnym inwestowaniu, przy wykorzystaniu środków zewnętrznych (dotacje unijne też wymagają wkładu własnego). Często stosowane przez samorządy rozwiązanie umożliwia np. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Forma dotacji lub pożyczki (później w dużej części umarzalnej, z wykorzystaniem na kolejne inwestycje proekologiczne) to przy kosztownych inwestycjach duża i atrakcyjna pomoc.
Ważnym elementem strategii władz gminnych było też zatwierdzenie Planu Zagospodarowania Przestrzennego – który otworzył liczne tereny pod zabudowę mieszkaniową, przyciągnął nowych mieszkańców (a co za tym idzie zwiększył dochody budżetu gminnego z tytułu udziału w PIT), dając też możliwość zatrzymania potencjalnego odpływu obecnych mieszkańców.
Apetyt rośnie w miarę jedzenia
Nie będziemy rzecz jasna drugą Warszawą czy Wrocławiem, bo nie mamy tyle dochodów. Ale marzyć trzeba i stopniowo wdrażać te marzenia w życie.
Twardo stąpamy po ziemi, realnie oceniając możliwości i ciągle się rozwijamy, maksymalnie wykorzystując naturalny potencjał gminy i środki zewnętrzne.
Oczywiście nie wszystko da się zrobić od razu. Ale krok po kroku trzeba realizować cele i plany - aby naszym mieszkańcom dobrze żyło się w Gminie Mstów i marka „Gmina Mstów” była rozpoznawalna na mapie regionu i Polski.
________________________________________
Zadłużenie gmin powiatu częstochowskiego
Regionalna Izba Obrachunkowa (dane z wykonania budżetów jednostek samorządu terytorialnego województwa śląskiego za III kwartał 2020 roku)
https://riokatowice.bip.net.pl/?a=12841
Blachownia – 16.373.000 zł
Dąbrowa Zielona – 5.775.000 zł
Janów – 10.470.000 zł
Kamienica Polska – 12.076.000 zł
Kłomnice – 21.116.000 zł
Koniecpol – 9.457.000 zł
Konopiska – 13.466.000 zł
Kruszyna – 11.560.000 zł
Lelów – 8.948.000 zł
Mykanów – 31.107.000 zł
Olsztyn – 5.720.000 zł
Poczesna -16.688.000 zł
Przyrów- 1.981.000 zł
Rędziny – 14.212.000 zł
Starcza – 1.989.000 zł
Wstecz